Colonias e zona española de Marruecos. ¡ Por fin de volta na casa !

Ímonos achegando xa de volta a casa. Cando vou escreber ista notas, derradeiras das que vou falar abordo, dime que pasamos non moi lonxe das ” Baleares “.

” S. Sebastián ” falounos ista tarde da zona española de ” Marruecos ” e das colonias do norte de ” África “. A primeira – díxonos – está composta por unha estreita faixa de terra que se extende dende ” Larache ” , na ribeira ” Atlántica “, ata a embocadura do río ” Merluya ” na ribeira ” Mediterránea “, bóa parte do linde d’ista zona atópase con as ribeiras de ” Andalucía “.

A zona española pode estudarse composta por dúas rexións: ” Yebala ” que entende as terras que adiantan ata dar xeito a unha banda do estreito de ” Gibraltar ” e o ” Rif “, que é a zona mediterránea, seca en bóa parte e contando con o terreo crebado dos seus montes.

Pola banda de ” Yebala ” decontan as estribacións do noso cordal ” Bético “, que móstrse curtado no estreito de ” Gibraltar “. ” Yebala ” é a rexión máis vizosa e rica da zona española, e as súas terras están regadas por varios regatos e polo ” Lucus “, que é o río de maior corrente, o cal emboca no ” Átlantico “, xunto a ” Larache “.

” Alcazarquivir ” é poboación non moi bonita, mais susceptíbel de acadar importancia por pasar por ela a estrada que une ” Tánger ” a ” Fer “.

A saida do estreito, na ribeira do ” Átlantico ” atópase ” Tánger “, a cidade e o porto de maior importancia do ” Magreb “. Ista cidade, e unha pequena zona nos arredores, está internacionalizada, e dicer, atópase afastada da zona española e n’ela poden comerciar literalmente tódolos países; a cidade governase por si mesma e atópase abeirada por todas as grandes potencias.

Xunta o pequeno río ” Martín “, n’un val moi vizoso e non lonxe do mar érguese ” Tetuán “, que é a cidade onde se estableceu o alto comisionario español e o ” Jalifa ” ou representante so sultán.

No camiño de ” Tetuán ” a ” Fer ” atópase ” Lanen ” a cidade inviolábel e mística dos marroquies.

O ” Rif ” é zona máis seca que a derradeira: os seus montes son crebados e con vexetación esteparia: ten grandes extensións d’una poderosa vexetación e isto en pequenos vals vense as sobras d’algunhas hortas. Por mor d’iste problema, o ” Rif ” ten escaseza de grandes centros de poboación, e os seus moradores viven en pequenos e ricos oasis.

Como as vertentes orientadas cara o mar son moi ripadas, por isto os ríos son como fervenzas e o que fica en pouco tempo as correntes das choivas o mar.

” Melilla ” é a maís importante cidade do ” Rif “. Atópase a leste da península de ” Kesforcas “, case fronte a ” Milagi “, fíxose en poucos anos unha poboación moi bela e medrada, vendo o curto camiño con as tribos do interior.

” España ” non domeou en ” Marruecos ” por meras campañas non procurou só adiantar no protectorado en ben do seu comerzo e da súa industra insalbábel. Moveuse por creenza de todo interese o cumprimento de unha érguido coñecemento de cultura e de adiantar cara tal fin, fixeron numereiras escolas as cales estudan os mesmos marroquies.

” Melilla ” e ” Ceuta ” ainda cando metidas en terreos marroquís non se lles xulga como pertencentes o protectorado, son chamadas plazas de artesáns e seu terreo da xeito a o chan nacional.

” España ” ten outras posesións no norte de ” África “, o ” Peñón de Velez de la Gomera “, o illote de ” Albucenas ” e as illas ” Clatorinas “. En rixor con todos os illotes recoñecidos en común para a notación e gran parte de auga potábel.

O sureste de ” Marruecos “, na ribeira do ” Sáhara “, ” España ” posúe unha extensa colonia non corrida ainda: o chamado ” Sáhara Español “, terreo que compréndese dende o cabo ” Blanes ” ata o rio ” Draa ” no linde do ” Marruecos Francés “; e algo máis o norte, atópase tamén unha pequena rexión que é chamado terreo de ” Ifni ” ou da ” Cruz de Mar Pequeña “.

Remarcando tamén que no ” Golfo de Guinea “, ” España ” posúe as illas de ” Fernando Goo “, ” Alborán ” e ” Conoco “, e, no continente, a chamada ” Guinea Española “, cuxa única poboación de importancia é ” Batú “.

As illas ” Canarias ” atópanse fronte a ribeira atlántica do sur de ” Marruecos “, non as ten enconta ” España ” como colonias se non como nacionáis. En tempos pasados axeitábanse como unha sóa illa, cuxa capital foi, a ” Cruz de Tenerife “; con naturalidade axeitan dúas, sendo a capital do novo xeito a cidade de ” Las Palmas “, cuxo porto é concorrido por facer escala n’él os buques dos roteiros de navegación que veñen a ” Europa ” dende ” América del Sur “.

No veleiro hai un rebumbio grande, todo o mundo está facendo os prepaprativos para o próximo desembarque. Estou ledo, desfrutando d’un día maxestuoso e d’un espectáculo fermoso.

De entre a brétema mañaneira, xurde medio perdido o caserío de ” Barcelona “, a esquerda, sobresae, en primeiro termo, o monte do ” Montjuic “, en cuxa cimba érguense o castelo e o roque vixías e, nas faldras que miran cara a cidade, érguese a fastuosa dos pazos e xardíns da ” Esposión “. Logo, máis a esquerda e pola chaira do ” Llobregat “, volven a mostrarse, mesto, o caserío; do cal surden centos de chemineas fabrís, que misturan os seus fumes con a brétema, facendo case invisíbels os contornos dos montes do fondo, a do ” Tibidabo ” entre elas.

O entrar no porto, nótase a axitación xeitosa da gran cidade.

A entrada lémbrame algo a de ” Nueva York “, polo gran número de buques empeirados, polo cruce decontado d’ístos con os remolcadores e pola liña de grandes transatlánticos que agardan o intre de facerse o mar pa comezar as seus longos roteiros a través de tódolos mares.

Os avoiños, xunto a mín, choran de ledicia o voltar a ver a terra na que medraron, logo de tantos anos de falta. Pai atópase tamén visibelmente ledo. Eu non sei que facer nin que dicer, só se me ocorre mirar e atopo belo, canto miro.

¡ Xa estamos outra vez en ” España ” !, Deus preservounos de todo mal, e sexan nosas primeiras parolas en acción de gracias por nos outorgar o súa protección.

Logo… . ¡ Que ledicia !. O baixar o peirao, na estación marítima; freteime os ollos porque pareceume estar soñando. ¿ Foi posíbel ?. ¡ Mai e a miña irmanciña agardanos a o pé da escada do veleiro !. Non saio do meu abraio e da miña ledicia e con qué pracer e emoción dímonos unha aperta. Deus permitiu que fora hoxe, para nos, un día compretamente ledo.

O acoller nai o telegrama que lle enviamos dende ” Guinea “, tomou con a miña irmaciña, deseguido o tren para ir a agardarnos a ” Barcelona ” e darnos unha surpresa tan afábel. Non foi menos a que tiveron elas, o ver que con nós tornaban os avoiños.

Pecho hoxe eiquí istas notas lixeiras que fun tomando no transcurrir do noso ledo viaxe.

O pisar de novo terra, síntome ledo, mais algo enmorriñado, o considerar que non tornarei de seguro a ver moitos dos países que visitei e que tan gran lembranza deixaron na miña persoa.

Miña irmá cercoume con as súas milleiras de inquiras e dime que recibiu todas as postais que, dende ” América ” lle remitín. As faltantes non chegaron ainda as súas máns.

Chea de ledicia, no deixa de dirixirme en papel esclamacións como istas: ¡ Cánto cambiaches !, ¡ Que medrado estás !, ¡ E que moreno !, ¡ Cómo te curtiu o sol e o aire do mar !.

¡ Qué gañas teño de ver de novo ” Galicia ” de saudar a meus amigos e de contarlles aneidotas e lembranzas d’ista longa viaxe, de tanto interese para mín e na que tantas cousas aprendrín !.

Anotacións sobre do África do Sur

Puidemos pasar unhas horas máis en ” Túnez ” e as aproveitamos dando unha lixeira volta pola cidade, que é xa con toda seguridade unha das máis poboadas de ” África ” e que é indubidábel se convirta a máis, porque o seu porto vai gañando en movemento, o país en desenrrolo do seu agro e constrúense sen parada, novas comunicacións.

A o terreo tunecino ten unha xeito que lembra o carrelo d’un burro: é dicir, montes no centro e baixeiras e chaira nas bandas. É moi notábel a riqueza de fosfatos que conten o chan, amplándose xa grandes fábricas para a súa exportación.

Na cidade de ” Túnez ” maniféstanse ben axeitadas a cidede árabe e a europea: a primeira, con as súas casas pranas, eirados convertidas en xardíns, e a europea moi fermosa, con rúas amplas como a ” Avenida Jules Ferry “. É tamén unha poboación comercial e multilingüe, e un verdadeiro centro cultural.

A cidade santa dos mahometanos de ” Túnez ” é ” Kairouán “, a cal conserva en moi bó estado os seus vellos vanos. Eiquí pasan os convois que se propoñen atravesar o ” Sáhara “. A finalidade d’iste fastoso deserto, dixéramos que non todo son areas n’él. N’algunhas zonas atópanse goios d’auga e elo permitiu que n’os seu arredores se desenrrolara vexetación; as palmeiras èrguense n’istas zonas de oasis, os penachos das súas palmas, e unha poboación máis ou menos pequena, adicanse a labranza da terra. vivindo o mesmo tempo istos lugares, de relativa comodidade e acougo, para que os convois acouguen n’elas, atopando un apracíbel repouso as penalidades do sol sufocante e dos ventos rigorosos.

Con modernidade, e por mor de goios artesáns, acadouse amplar a zona de labranza d’algúns d’istos oasis: atópanse de moita extensión como o de ” Kiskra “, poidendo vivir n’eles unha poboación de alguúns milleiros de habitantes.

O ” Sáhara ” chegará se cadra a ser lugar de turismo, polo seu aspeito tan espcecial e senlleiro, sobor de todo cando se contrúa a vía ferrea que o vai atravesar, e que franceses e ingleses tentan de construir a o longo e amplo da ” África “, para enlazar por ferrocarril os portos africanos do ” Mediterráneo “, con as cidades da ” África del Sur “.

” Runvelie ” subgobernador francés, que subeu a rexidor en ” Adén ” e que foi a ” Argelia ” a decontar seus traballos, tívonos pendentes das súas parolas, por tempo se máis de dúas horas, aclarexándonos cousas e feitos relativos a ” África del Sur ” porque interesoume moito o que nos dixo, cou tentar lembrar algo e tomar algunas notas.

Fixo que hai moitas castas de homes e mulleres de cor na ” África “; uns son afábels, e outros belicosos. A os segundos pertencen os ” Zulúes “, os ” Masais “, e os ” Asechantis “. Os primeiros, que pertencen a ” Zululandia “, pasan por ser os máis fermosos de entre tódolos homes e mulleres de cor e, con os ” Tasutos “, viven no interior do ” África del Sur “, os ” Asechantis ” habitan paraxes non lonxe das ribeiras de ” Guinea “.

No sur e suroeste, viven os ” Liosentotes “, os cales teñen a pel de cor caramelo.

A colonia do ” Babo ” entende a banda sur de ” África “, atópando o ” Vantal ” na banda este sur oriental; e afastadas do ” Vantal ” polo cordal do ” Transvaal “, chamándose así iste derradeiro por estar situado na outra banda do río ” Vaal “.

Uns labregos holandeses chegaron o ” África del Sur ” e construíron unha colonia, que chamaron ” Ciudad del Cabo “. Dende alí comerciaban con os eu veciños os ” Liotentotes “: mais, o atoparse en guerra tempo despóis ” Francia ” e ” Inglaterra “, a primeira acadou que ” Holanda ” erixírase en coalición e lle axudara con as súas forzas. O rei de ” Holanda “, o verse despoxado do trono polos maxos de ” Francia “, vendeu a colonia do ” Cabo ” a ” Inglaterra “.

Os colóns holandeses, suxeitos entón as leis nglesas, temeron non verse dabondo seguros contra as invasións do ” Liotentotes ” e, deixando a colonia do ” Cabo “, establecéndose uns na outra banda do río ” Vaal “. Os países lexitimamente así axeitados, se chamaron respeitivamente ” Brange ” e ” Transvaal “. Algúns baers ficaron en ” Natal “; mais o exercer ” Inglaterra ” en soberanía sobor d’aquel país, o abandoaron de tódolos xeitos.

Con orixe d’algúns ludibrios sostidos por istos colóns contra os ” Basutos “. ” Inglaterra ” interviu, sometentdo os ” Basutos ” e ficando co dereito de intervir en ” Brange ” e ” Transvaal ” se algunha vez o vira conveninte. Iste feito presentouse o descobrirse o prados de diamantes de ” Kimberley “, e mostrando ” Inglaterra ” que o ” Transvaal ” non facía máis que governar extensións con os reises das tribos veciñas, quixo mellorar aquél país a súa soberanía. Mais os ” Boers ” defendéronse, e botaron o exécito inglés enviado contra eles.

N’aquel mesmo intre descobréronse as minas de ouro do ” Transvaal ” e moitos ingleses dirixíndose alí para expolialas. O presidente da ” República del Transvaal “, ” Kruger “, obrigou a pagar abondantes contribucións a os ingleses que establecíanse no país, e destinou aqueles escravos a mercadoría de toda clase de armas; quixo opoñerse a elo ” Inglaterra “, e desenrrolou en 1899 a guerra que durou tres anos, o remate da cal o ” Boers ” remataron batidos, constituíndose o imperio con a simpatía de case todo o mundo, mesmo con a de moitos ingleses, que protestaron contra a usurpación de que se facía obxeto a os descoidados ” Boers “.

Logo se lles concedeu iguáis dereitos que a os ingleses, e, en 1910, os catro estados. O ” Cabo “, ” Vadal “, ” Transvaal ” e ” Brangue ” danlle xeito a ” Unión del África del Sur “. O chan d’ista rexión é moi crebada e o clima e a vexetación son semellantes a os que se desfrutan no ” Mediterráneo “; atópanse cereais, vides, e árbores frutáis, importadas de ” Europa “.

Na ribeira atópanse a cidades do ” El Cabo “, ” Durbán ” e no interior ” Johannesburgo “, ” Pretoria ” cuxa derradeira cidade foi con anterioridade a capital da ” República de Transvaal “.

Os indíxenas d’ista rexión pertencen a varias tribos, mais en xeral se lles chama ” Cafres “, ainda por riba a os que viven na fronte oriental, comprendendo tamén ” Rodesia “, chamada así por ser administrado iste país, ata 1923, por unha compañia privilexada, cuios directores foron ” Lord Gifford “, e ” George Cawston “, homes moi coñecidos nas empresas ordeantes do ” África del Sur “.

Sunset Ipanema

O Cairo, o Nilo e as Pirámides

Como o veleiro terá que atardar un anaco a súa saida de ” Port-Said “, e como debera facer n’ista viaxe novo treito en ” Alejandría “, pai propón que saiamos de ” Port-Said ” e votémoslle unha ollada a ” El Cairo ” e vaiamos a atopar o veleiro o porto de ” Alejandría “. E aturados polo capitán do veleriro para facer ista combina, saímos no primeiro ferrocarril cara a capital de ” Egipto “. Votamos a noite no ferrocarril e a mañán seguinte atopabámanos no ” El Cairo “.

O aspeito da cidade é por demaís orixinal: vense nas súas rúas exipcios, arábes, sudaneses, abisinios e europeos, toda unha mistura de castas, domeando os traxes longos dos arábes e véndose tamén algúns ” Fez ” vermellos dos turcos.

A cidade é unha xigantesca feira con estrondo de colmea. Rúas estreitas cheas de bazares nos cales véndense mantos para o chan e coitelos, xoias de viventes cores e recendos; altas palmeiras sobresaindo dos vanos, outras rúas o xeito europeo, con luxosos hoteis. Unha misturanza orixinal e chea de cor, que atopo moi afábel.

Fumos o ” Museo del Cairo “, no cal vimos numereiras momias exipcias: hai moitas, que semellan o senso de atóparse nun ceminterio. Moitas d’elas conservan os seus vandaxes de tea ou as súas pinturas brilantísimas, n’outras concorrencias vimos mobles, carros, xoias, terracotas, milleiros de obxetos de uso corrente entre os antergos exipcios. Iste museo, con as súas adrais e lenzos de parede, axeitado todo o estilo árabe, gustoume moito.

Como sobrábanos tempo resolvimos ir pola tarde, en autocarro, ata as pirámides, pois fora mágoa no puideramos ver istes mounumentos de interese, sen admirar tamén a paisaxe do ” Nilo “.

As augas d’iste río atopábanse hoxe bravas e e semellaban tinguidas: varias embarcacións as sulcaban, movidas en devagada pola presión que uns axitados exipcios empurraban sobor d’unhas longas pértegas, que afondían nas augas ata dar con a fondura.

Namentres o traxecto vimos numereiros despoxos de inxentes piares de pedra que axeitaban parte de fanos inxentes. E o chegar o sitio onde érguese a esfinxe e as ” Pirámides de Keops ” de ” Kefren ” e de ” Menkaura ” sintímos coma un calafrío. Camiñando a chaira areosa e maniña, aquéles monumentos xigantescos pregan ainda en nosos días a presenza d’unha civilización maxestuosa.

¡ Quen sabe se no canto de catro ou cinco mil anos os homes que entón vivan sobor da terra poderán sintir emocións diante dos estragos do tempo nos monumentos que agora se contrúen ! . Se cadra non, porque nos facemos as cousas máis para utilizalas agora, que para ofrendar como lembranza as xeracións que nos sucederán.

A gran pirámide, cuxa base ten 138 metros de banda, foi cotexada na antiguedade como unha das 7 marabillas do mundo.

Un pode ter unha idea de seu moi xigantesca, conxeturando que só na pirámide de ” Keops ” traballaron 100,000 homes, que se anovaban cada tres meses no trancurrir de 30 anos que durou a súa construcción. Foi ista tan lamentábel, polo rigor do clima do país e por ter que procurar lonxe as pedras empregadas, pedras que foron levadas ata o lugar conveninte facendo uso de grandes barcazas que sulcaban o ” Nilo “. As pirámides son os únicos despoxos que fican da maxestuosidade d’aquela anterga capital exipcia que se chamou ” Menfis “.

Escrebo ista notas no hotel de ” El Cairo “, antes de deitarme.

Fora, a lúa enfeitiza o branco caserio da cidade. Escoito a o lonxe os compasados sons d’unha guzla e unhas voces de xentío cantaruxando unha canción que semella un suspiro. A cadencia é moi tardeira e os son semellan con unha cadencia monótona.

Mais todo isto ten un gosto moi oriental; e, para desfrutar mellor d’ista serenata que con toda probabilidade non poderei escoitar outra semellante no que me resta de vida, deixo de escreber para ir a expoñerme no corredoiro.

En África. – Exipto. Unha anterga e brilante civilización.

¡ Pousamos en terra africana !. En verdade, non me dou escasa conta do troco, o deixar ” Ona ” para meterme en ” África “; me fixo impronta moito menos que a que experimentei o desembarcar na ” La Habana ” ou a que sentín o atoparme en ” Japón “. ¿ Sexa que me acostumei a o troco, da parte do mundo, como quén troca de habitación no seu propio fogar ?.

Se cadra como é tan pouco o que eiquí afasta o ” Asia ” da ” África “, ” El Canal de Suéz ” soamente isto, saca importancia a o troco.

Atopámonos no ” Port-Sand ” ou sexa en ” Egipto “. Mais ando a tomar notas sobre d’iste antergo paisaxe, ocorrenseme grandes consideracións a vista da viaxe, ofrecemento no que ” África ” a maiores é tres veces maior que ” Europa ” en superficie, e me dou conta que un quintal do seu terreo o ocupar o deserto do ” Sáhara ” , o maior do mundo.

As súas ribeiras atópanse recobertas de cordáis e o seu interior da xeito a un gran altiplano: lembro ista finalidade, leer n’un livro unha comparanza moi gárfica; adícase n’él que a ” África ” , no seus alívios, pódese facer comparativa a un gran prato volto do revés. No centro do altiplano cental atópase unha rexión de grandes lagóas, nos cales desaugan os rios africanos de maior fluxo: o ” Nilo ” e o ” Congo “. E ámbolos dous, no seu percorrido cara o mar, van descendendo de altiplano en altiplano, como n’unha escada, e dando así varias fervenzas.

Os animáis africanos é moi numereira e varia: ten leóns, chacáis, elefantes, rinocerontes, hipopótamos, cebras, antílopes, simios… .

Nos máis antergos mapas de ” África “, por exemplo, nos feitos polos xeógrafos gregos, 2,000 anos atrás, móstrase só a banda norte d’iste continente. Vese que non tiñan nocións da existencia do ” África Central ” e do sur, posibelmente pola falta de grandes buques, non podían facer longas viaxes por mar; e principalmente, porque a gran herdanza do ” Sáhara ” non propón a comunicación terrestre através d’ela. Outro deserto, na súa totalidade feito por areas ou por fermosas rochas xigantescas en desenrrolo de tardeira desfeita, ten nembargantes, algúns puntos no que ten auga: e o arrededor d’istas fontes que só atópanse en pleo deserto, foron os oásis con vexetación baixa máis ou menos mesto, mais sempre con moitas palameiras.

No percorrer do pasado século e o que vai do presente, o ” África ” foi moi percorrida: mais ainda atópanse hoxe zonas pouco coñecidas.

Ata fai relativamente pouco, desenrrolouse nas zonas das ribeiras a trata de escravos e vendían milleiros d’eles, que logo foran empregados e postos nas grandes facendas americanas nas cales por mor das severidades do clima non quixeron taballar os donos das facendas. Os xefes d’algúns d’istes escravos nos que delegaban o comerzo de mercadorías, e para elo facían presos as xentes d’outras tibos e os vendían por favores. Teas, abalorios ou contas de vidro. Por sorte ista práctica vai desaparecendo.

” Port-Sand “é un bó porto comercial: non é teña un tránsito oxixenado de mercadorías, mais é parada obrigada dos buques que se meten no ” Canal de Suéz ” e dos que saen d’él.

O ” Nilo ” é o río que abona as terras laboráis do ” Egipto “; que son os vales atópados nos seus márxenes. O restante terreo do país é un deserto. Pode, pois, o axeitarse que iste país é un ” Don del Nilo “, como soe dicirse. A día de hoxe atópase baixo o protectorado de ” Inglaterra “, máis de goberna con autonomía. Con anterioridade a 1914 pertencía a ” Turquía “. Através do aproveitamento das augas d’iste non se conseguiu facer grandes extensións que foron sdesertas, isto conseguiuse con a construcción de grandes encoros. O encoro de ” Omán ” é o maior tanque de auga do mundo. Con un contido ten auga suficiente para o rego de 1,600,000 hectáreas de terreo. Numereiras trancas fan posíbel a drenaxe d’iste encoro, trancas que traballan con facilidade premendo só un boton eléctrico.

País con baixo ánimo como é hoxe, non xurden días maxestuosos na máis esquecida anterga. Catro e cinco mil anos atrás, unha escintilante civilización desenrrólase nos márxes do ” Nilo “, domeada polo reises indíxenas ou ” Faraones “. As artes, as materias foron cultivadas polos seus artistas e sabedoiros e as festas benfaladas d’aquela mesta civilización son hoxe en día os grandes monumentos das pirámides e os derrumbes dos fanos de ” Karnak “, de entre outros moitos. Fai relativamente pouco, que todo o mundo ficou abraiado o ver os tesouros atópados na buraca de un dos màis afamados faraóns, o chamado ” Tut-an-Kamón “

Aquela escintilante civilización foi perdéndose logo, no canto que o país xemia biaxo o asoballamento das invasións ” Persas “, ” Macedonias “, ” Árabes ” e ” Turcas “; de tal xeito, ata que a lembranza das súa civilización anterga ficou defunta. Por fotuna o arqueólogo francés ” Jean-François Champollion “, ou ” Champollion el joven ” puido decifrar os xeroglíficos do vello ” Egipto “, que achou gravados en moitos monumentos, e con ista puido descobrer en bóa parte a escintilante historia d’áquel pobo na antigüedade.

A costume foi cometendo que en ” Matariah “, pequena poboación exipcia onde conservase a árbore a cuio fusco acougou a ” Sagrada Familia “, cando a súa fuxida de ” Egipto “. Ista pranta afamada é chamada por isto a ” Árbol de la Virgen “.

O Mar Rojo. – Palestina, Siria e Turquía.

Noso veleiro comeza a surcar as augas do ” Mar Rojo “, iste mar é de tan anterga linaxe histórica, e que segundo os livros sagrados, veu defecharse un día súas augas para que puideran atravesar ” Moisés ” a fronte dos israelitas, cando, seguidos dos exipcios, dirixíanse a afamada terra de ” Canaán “.

Na península do ” Sinaí “, atopada na ribeira d’iste mar, ” Moisés ” mostroulle ó pobo o ” Decálogo ” ou as ” Tablas de la Ley “, cuxos preceitos comunicoulle Deus.

Viaxamos, pois, por lugares que gardan os máis antergos feitos hostóricos de tódolos pobos do mundo.

Pasa do estreito de ” Bab al-Mandeb ” que atopamos unhas horas máis tarde logo de sair do ” Adén “, e xa en pleo ” Mar Rojo “, ìste misturase: e a non ser, que o noso veleiro vai seguindo pola ribeira arábiga, non sintimos as sensacións das chairas entre dúas terras, ” Asia ” e ” África “, pois as ribeiras d’ista derradeira ficanos pola amplitude do ” Mar Rojo “, a cal, sí é pouca en comparanza con a súa lonxitude, é dabondo para que nosa vista non acade dito confín.

A nosa esquerda imos deixando as terras de ” Abisinia ” ou ” Etiopía “, antergo estado cuxa orixe retrotraese ata os tempos antergos a J.C.. Segundo a ” Sagrada Escritura “, unha filla do rei de ” Etiopía “, a afamada ” Reina de Sabá “, desexando coñecer a ” Salomón “, cuxa sabenza foi tan afamada, visitouno, froito d’iata visita foi que ” Salomón ” casou con ela, tendo logo uns fillos que chamaron ” Menelik ” , que foi o fundador da ” Dinastía Abisinia “, a cal deconta nos nosos días seguindo os prexectos d’iste país.

Avoiño atópase esporeado con o seu proxecto de visitar ” Jerusalén “. Amosa o seu interés o capitán do veleiro, e íste, afábel de máis, ofrecelle unha conxugación, que nos admitimos con gosto e agradecemento. Como o veleiro ten que permañecer un día e medio en ” Port-Said ” á entrada do ” Canal de Suéz “, nós baixaremos n’un pobliño o pé do ” Sinaí “; alí tomaremos un autocarro que nos levará a ” Jerusalén “, e poderemos ficar n’aquela histórica capital un día enteiro, para chegar o seguinte, a ” Port-Said ” en ferrocarril.

Enfeitizado diante de semellante experiencia, deixo a pluma para ir o gran salón do veleiro, onde un pándego compañeiro meu, que subiu o veleiro en ” Adén “. Logo de percorrer toda a banda central de ” África “, en contra das cazarías de bestas, vainos dar unha conversa sobor d’aquélas rexións de moito interese. Vou a tomar notas da mesma, e, Deus o queira, as copiarei n’iste caderno o tornar de ” Jerusalén “.

Para encandearse n’algo de non puiden ver, o que nós vimos lles trouxemos alguns agasallos, e moitas postáis e fermosas vistas tomadas por pai, que foran para todos doces e interesantes lembranzas.

” Palestina ” é un pequeno estado independente dende 1920, por repercusión da ” Gran Guerra “. Ten 23,000 kilómetros cadrados; unha poboación que non chega o millón de poboadores, e atópase rexida por un alto comisario inglés, con un consello executivo e outro lexislativo.

Iste país, un día tan vizoso e tan codizado polos antergos israelitas como ” Tierra de Promisión “. Ten hoxe un aspeito deplorábel, de tristura e laceira. A falla de choivas foi esgotando a súa vexetación e son agora terras maniñas, o que foron en outros tempos bisbarras vizosas.

” Jerusalén ” pareceunos d’unha natureza moi especial. As súas edificacións son, xeralmente tetragónicas, rematadas moitas en ciborios semiorbital, e nas casas hai poucas fiestras, seguindo n’isto as costumes árabes.

A cidade pode ter presente composta por dúas: a anterga, protexida por uns vanos de 12 m. de altitude, con rúas estreitas, boaventuradas, irregulais, en parte cobertas, e a nova, na cal érgense edificios o xeito europeo, mais sen grandes luxos de ornamento.

A cidade vella móstrase partida en catro bandas por dúas longas rúas que atravesan n’un ángulo dereito. En cada unha d’istas bandas ou bisbarras viven os adeitos a una relixión, d’iste xeito no situado na norte occidental.- chamado francogrego – viven os cristiáns; no da norte oriental, que é o maior, os mahometanos, no sur occidental atópanse os armenios, e o sur oriental , os xudeos.

A bisbarra xudea danlle xeito un labirinto de estreitas e lixosas rúas, e no mahometano visitamos a chamada ” Gran Plaza del Templo “, que o constitúe unha amplo eirado, sobor da cal atópase erixida hoxe a ” Grandiosa Mezquita de Omar “. Con anterioridade, sobor d’ista cuiña, que se chama ” Monte Moria “, foi erixido o fano de ” Salomón “, que, segundo as revelacións que nos chegaron de tan afastado tempo, foi en verdade fastoso pola súa riqueza e maxetuosidade.

Os arredores de ” Jerusalén ” contan con moitos postos afamados: atópase a burata de ” David “, a ” Iglesia de la Virgen “, o ” Huerto de Getsemaní “, a ” Gruta de la Agonía “,… .

Paraxes ou poboados, cuxos nomes non son moi achegados, abraian sen repouso os nosos sensos ou o noso espírito: ” Belén “, ” Belania “, ” Siquén “, e na bisbarra de ” Galilca “, atópanse ” Nazaret “, ” Caná “, e ” Caparnaum “.

Lévome d’ista lixeira visita os moitos lugares n’un tesouro de emocións que manteranse en mín toda a vida. Dou grazas a Deus por deixarme ver outros sitios.

Afastada de ” Palestina ” polo ” Tordán “, e o ” Mar Muerto “, atópase ” Trans-Jordania ” ou ” Xerac “; independente hoxe tamén, con unha poboación de 200,000 habitantes, e o norte de ” Palestina ” atópase ” Siria “, que ten ribeira no ” Mediterráneo ” e en cuxa terra atópase o afamado monte do ” Líbano “. A capital do país é ” Damasco “, gran centro do comerzo, e porto principal é ” Beirut “. De xeito semellante a ” Palestina “, iste país é rexido por un comisario; mais o d’eiquí é francés.

” Siria ” mantén moitas relacións comerciáis con ” Mesopotamia ” e ” Turquía “. Ista derradeira, logo da ” Gran Guerra “, deixou de figurar como potencia europea para comezar ser potencia asiática “; e a súa capitalidade, que enrraizou en ” Constantinopla “, en ” Europa “, foi levada a ” Ángora “, en ” Turquía Asiática “.

Mike Flanigin – I Got My Eyes on You

Cara o mar de Omán.- Arabia e Persia.

Abandoamos ” Calcuta ” e atopámonos rebordando a ribeira nacente da ” India “, pasamos fronte a ” Madvás ” e , dous días logo polo estreito de ” Palh ” – a medio camiño da ” India ” e a ribeira de ” Ceilán “, chegamos a ” Colombo ” pois é a capital d’ista illa.

” Ceilán ” foi na antigüedade, a illa clásica onde se mercaban as especias, cuxas circuntancias lle deron gran renome e prolixidade. Os gregos e romanos, que xa a coñecían, a chamaban ” Zaprobane ” e a ela refírese sen dúbida ” Cervantes ” no ” Quijote ” o falar da afmada ” Zaprobane “. Saindo de ” Colombo ” pasamos preto de cabo ” Camerún ” que adianta como un arauto n’un estremo da ” India ” e, a parti d’alí, perdemos de vista as ribeiras, ingresándonos polo mar de ” Omán “. A o longo de d’uns días, a nosa vista acostumarase de novo a demostracón aborrecida, mais sempre emotiva do mar e ceo.

En ” Colombo ” subiu o noso barco un comisionista francés, que di que vai a ” Portland “, na canle de ” Juéz “, e que percorreu ” Siria “, ” Persia “, e a ” India “.

É tan afábel, que prometeu contarme cousas interesantes sobre d’aqueles paises que eu non poderei visitar e que él veu recentemente.

Mais dime o comisionista francés, lembrar as grandezas do pasado, mais hoxe pola contra, é un pequeno estado que se atopa a medio camiño do ” Golfo Pérsico ” e o ” Mar Caspio “. Toma bóa parte do amplo altiplano do ” Irán ” e ten un gran macizo montuoso que segue toda a súa banda sur e que o constitúen os montes ” Zagros “. Pola súa banda norte, xunto o mar ” Caspio ” exténdese unha zona baixa con numereiras lagóas ou mares mortos. N’ista zona desenrrólase unha considerábel riqueza forestal, principalmente de castiñeiras e enciñas e, na banda central atópase unha rexión na que relévanse lugares de vexetación abondante con outros case desertas ou maniño.

A ribeira do ” Golfo Pérsico ” e cativeza e desolada e só pequenos oásis de palmeiras escachan o monótono da paisaxe de pedras e rochas quentes polo sol.

A superficie de ” Persia ” é máis do triplo da de ” España “, mais a súa poboación escasa, non supera os 10 millóns, iste dato fala na medida do posíbel o pouco poboada que se atopa o país.

A poboación esquiva erixir nas ribeiras, e o fixo cara o interior do país porque é máis san. O xefe ou rei de ” Persia ” ten a titularidade de ” Sah ” e non é hoxe en riquenza e poder nin o fusco do que un día foi.

A falla de ferrocarrís e de bós portos na ribeira fan complexo a exploración das súas riquenzas. As súas rexións do ” Kurdistán “, e ” Luristán ” e outras viven das súas produccións do agro.

No século V antergo a J.C., ” Persia ” foi un dos estados máis poderosos do mundo, coroado ” Dario I ” foi descontraendo as fronteiras do seu reino engadindo ” Egipto ” o seu terreo; mais o descoñecido afán d’iste rei e dos seus herdeiros, fixo posíbel o derrubamento do poderio persa polos gregos, condeádos por ” Alejandro Magno “.

Retomada logo a súa independencia sucedéronse na súa realeza varias dinastías; mais os país non puido remontarse outra vez cara unha nova era de avance e de apoxeo que lle fixera menos agre o recordo das súas grandezas extraviadas.

D’istos dos célebres días do pasado son as ruinas de belísimos monumentos que se atopan na ” Persópolis “, capital que foi do poderío imperio, atópanse outras varias cidades, das cales tan só poido a lembranza da historia.

A súa actual capital é “Teherán “, atopada n’unha maxestuosa chaira.

” Tauris ” é acidade máis alentada e fabril que a capital mesma, deixou medrar certa importancia ” Yiponhán ” polas súas fastosa praza real, súas mezquitas – algunhas con belísismas frontes de vidreiras – e o seu comerzo, especialmente en mantos de chan e tapices persas.

” Mesopotamia ” afasta a érguidas chairas do ” Irán ” ou ” Persia ” da península que da xeito a ” Arabia “.

En moi remotos tempos foi ista rexión asento de poderosos reinos, segundo pode verse na historia. Eiquí floreceron as grandes cidades de ” Babilonia “, a dos incomparábels xardíns érguidos e ” Mínive “, a que se ollaba nas augas do ” Tigris “. Eiquí viveu ” Abraham ” e outros moitos patriarcas.

Hoxe iste país no é con moito, o que n’un tempo foi. As súas admirábels redes de canles, gabias, e canles de rego case non existen xa; e ainda que algunhas bisbarras decontan sendo vizosas, máis deben semellante ben os cíclicos alagamentos dos seus ríos, o ” Eufrates ” e o ” Tigris ” que a os traballos e coidados dos agroeiros.

As súas cidades principáis son hoxe ” Bagdad “, a capital e ” Mosul “, bisbarra riquísima en petróleo.

Deconto istas notas o entrar no ” Golfo de Adén “. Pasamos xunta a illa ” Socotra “: n’un pequeno forte ribeiro vin ondular unha bandeira inglesa, e a súa vista lémbrame que imos entrar n’un dos paraxes extratéxicos de maior importancia do mundo, o ” Mar Rojo ” e a ” Canal de Suéz “.

Logo de varias horas de navegación, ollamos a ribeira, que non bota moito tempo en sobresair con todo pormenor: imos a entrar en pouco tempo , no porto de ” Adén “; atopámonos, pois, a fastosa península situada o suroeste de ” Asia “.

Ven con nós un neno árabe, en quén no me fixei durante os primeiros días da viaxe, o salir de ” Calcuta “, e que fala algo de galego poque estivo durante algúns anos con uns parentes seus en ” San Xenxo “. Iste neno, que terá non máis de 10 anos, vai a ” Medina “, porto do ” Mar Rojo ” onde ten os seu pais, de volta da ” India ” onde aquéles enviaronlle para veder unhas mercadorías. Seña pois, noso aompañeiro ainda, por un par de días maís.

Faloume de ” Arabia “, con a terma propia d’un habitante d’istas zonas desérticas, mais o mesmo tempo con a morriña do que saque que atópase lonxe do seu orixe. ” Arabia ” dime é un país xigantesco, mais lle faltan as dúas condicións indispensábels para poder vivir con comodidade; terras vizosas e poboación.

A banda central da xeito a unha meseta éguida e, é, en conxunto, un deserto xigantesco. Moreas de areas amarelas, levadas por ventos furacanados, soterran as veces os convois que os atravesan; rochas espidas e puídas polo vater das areas movidas polos ventos dan a paisaxe un aspeito terríbel de aflición. A calor caldela e ardente enxoito, dunas e cuiñas que se fan, pérdense. Iste é a instantanea d’iste ” Gran Desierto de Dana ” e de outras paraxes semellanes.

A zona costeira de ” Arabia ” é máis vizosa e, n’istas ribeiras, fóronse axeitando pequenos reinos protexidos por ” Inglaterra “, entre os cales fálase de ” Adén “, onde imos chegar en curto tempo, Dios o queira.

A bisbarra máis vizosa da comarca é o ” Yemén ” e, por ista orixe, é coñecida polo nome de ” Arabia Feliz “.

Son cidades afamadas en a ” Arabia “, ” La Meca “, poboación onde naceu ” Mahoma ” e que os árabes teñen por cidade inviolábel. Hoxe en día recebe numereiras peregrinacións de milleiros de islamitas, que chegan de tódalas afastadas bisbarras de ” Arabia ” e de outros paises de ” Asia ” e ” África ” para facer vista na ” Al-Ka’nah Al-Musharrafah ” gran fano que contén a afamada pedra negra. ” Medina ” é tamén nomeada por ter o sepulcro de ” Mahoma “.

Nos oasis que se atopan no deserto, ou nas pradeiras que medran n’outros paraxes menos enxoitos, pacen dromedarios, cabalos, carneiros e cabras, que constitúen a principal riqueza d’iste país.