Cara o mar de Omán.- Arabia e Persia.

Abandoamos ” Calcuta ” e atopámonos rebordando a ribeira nacente da ” India “, pasamos fronte a ” Madvás ” e , dous días logo polo estreito de ” Palh ” – a medio camiño da ” India ” e a ribeira de ” Ceilán “, chegamos a ” Colombo ” pois é a capital d’ista illa.

” Ceilán ” foi na antigüedade, a illa clásica onde se mercaban as especias, cuxas circuntancias lle deron gran renome e prolixidade. Os gregos e romanos, que xa a coñecían, a chamaban ” Zaprobane ” e a ela refírese sen dúbida ” Cervantes ” no ” Quijote ” o falar da afmada ” Zaprobane “. Saindo de ” Colombo ” pasamos preto de cabo ” Camerún ” que adianta como un arauto n’un estremo da ” India ” e, a parti d’alí, perdemos de vista as ribeiras, ingresándonos polo mar de ” Omán “. A o longo de d’uns días, a nosa vista acostumarase de novo a demostracón aborrecida, mais sempre emotiva do mar e ceo.

En ” Colombo ” subiu o noso barco un comisionista francés, que di que vai a ” Portland “, na canle de ” Juéz “, e que percorreu ” Siria “, ” Persia “, e a ” India “.

É tan afábel, que prometeu contarme cousas interesantes sobre d’aqueles paises que eu non poderei visitar e que él veu recentemente.

Mais dime o comisionista francés, lembrar as grandezas do pasado, mais hoxe pola contra, é un pequeno estado que se atopa a medio camiño do ” Golfo Pérsico ” e o ” Mar Caspio “. Toma bóa parte do amplo altiplano do ” Irán ” e ten un gran macizo montuoso que segue toda a súa banda sur e que o constitúen os montes ” Zagros “. Pola súa banda norte, xunto o mar ” Caspio ” exténdese unha zona baixa con numereiras lagóas ou mares mortos. N’ista zona desenrrólase unha considerábel riqueza forestal, principalmente de castiñeiras e enciñas e, na banda central atópase unha rexión na que relévanse lugares de vexetación abondante con outros case desertas ou maniño.

A ribeira do ” Golfo Pérsico ” e cativeza e desolada e só pequenos oásis de palmeiras escachan o monótono da paisaxe de pedras e rochas quentes polo sol.

A superficie de ” Persia ” é máis do triplo da de ” España “, mais a súa poboación escasa, non supera os 10 millóns, iste dato fala na medida do posíbel o pouco poboada que se atopa o país.

A poboación esquiva erixir nas ribeiras, e o fixo cara o interior do país porque é máis san. O xefe ou rei de ” Persia ” ten a titularidade de ” Sah ” e non é hoxe en riquenza e poder nin o fusco do que un día foi.

A falla de ferrocarrís e de bós portos na ribeira fan complexo a exploración das súas riquenzas. As súas rexións do ” Kurdistán “, e ” Luristán ” e outras viven das súas produccións do agro.

No século V antergo a J.C., ” Persia ” foi un dos estados máis poderosos do mundo, coroado ” Dario I ” foi descontraendo as fronteiras do seu reino engadindo ” Egipto ” o seu terreo; mais o descoñecido afán d’iste rei e dos seus herdeiros, fixo posíbel o derrubamento do poderio persa polos gregos, condeádos por ” Alejandro Magno “.

Retomada logo a súa independencia sucedéronse na súa realeza varias dinastías; mais os país non puido remontarse outra vez cara unha nova era de avance e de apoxeo que lle fixera menos agre o recordo das súas grandezas extraviadas.

D’istos dos célebres días do pasado son as ruinas de belísimos monumentos que se atopan na ” Persópolis “, capital que foi do poderío imperio, atópanse outras varias cidades, das cales tan só poido a lembranza da historia.

A súa actual capital é “Teherán “, atopada n’unha maxestuosa chaira.

” Tauris ” é acidade máis alentada e fabril que a capital mesma, deixou medrar certa importancia ” Yiponhán ” polas súas fastosa praza real, súas mezquitas – algunhas con belísismas frontes de vidreiras – e o seu comerzo, especialmente en mantos de chan e tapices persas.

” Mesopotamia ” afasta a érguidas chairas do ” Irán ” ou ” Persia ” da península que da xeito a ” Arabia “.

En moi remotos tempos foi ista rexión asento de poderosos reinos, segundo pode verse na historia. Eiquí floreceron as grandes cidades de ” Babilonia “, a dos incomparábels xardíns érguidos e ” Mínive “, a que se ollaba nas augas do ” Tigris “. Eiquí viveu ” Abraham ” e outros moitos patriarcas.

Hoxe iste país no é con moito, o que n’un tempo foi. As súas admirábels redes de canles, gabias, e canles de rego case non existen xa; e ainda que algunhas bisbarras decontan sendo vizosas, máis deben semellante ben os cíclicos alagamentos dos seus ríos, o ” Eufrates ” e o ” Tigris ” que a os traballos e coidados dos agroeiros.

As súas cidades principáis son hoxe ” Bagdad “, a capital e ” Mosul “, bisbarra riquísima en petróleo.

Deconto istas notas o entrar no ” Golfo de Adén “. Pasamos xunta a illa ” Socotra “: n’un pequeno forte ribeiro vin ondular unha bandeira inglesa, e a súa vista lémbrame que imos entrar n’un dos paraxes extratéxicos de maior importancia do mundo, o ” Mar Rojo ” e a ” Canal de Suéz “.

Logo de varias horas de navegación, ollamos a ribeira, que non bota moito tempo en sobresair con todo pormenor: imos a entrar en pouco tempo , no porto de ” Adén “; atopámonos, pois, a fastosa península situada o suroeste de ” Asia “.

Ven con nós un neno árabe, en quén no me fixei durante os primeiros días da viaxe, o salir de ” Calcuta “, e que fala algo de galego poque estivo durante algúns anos con uns parentes seus en ” San Xenxo “. Iste neno, que terá non máis de 10 anos, vai a ” Medina “, porto do ” Mar Rojo ” onde ten os seu pais, de volta da ” India ” onde aquéles enviaronlle para veder unhas mercadorías. Seña pois, noso aompañeiro ainda, por un par de días maís.

Faloume de ” Arabia “, con a terma propia d’un habitante d’istas zonas desérticas, mais o mesmo tempo con a morriña do que saque que atópase lonxe do seu orixe. ” Arabia ” dime é un país xigantesco, mais lle faltan as dúas condicións indispensábels para poder vivir con comodidade; terras vizosas e poboación.

A banda central da xeito a unha meseta éguida e, é, en conxunto, un deserto xigantesco. Moreas de areas amarelas, levadas por ventos furacanados, soterran as veces os convois que os atravesan; rochas espidas e puídas polo vater das areas movidas polos ventos dan a paisaxe un aspeito terríbel de aflición. A calor caldela e ardente enxoito, dunas e cuiñas que se fan, pérdense. Iste é a instantanea d’iste ” Gran Desierto de Dana ” e de outras paraxes semellanes.

A zona costeira de ” Arabia ” é máis vizosa e, n’istas ribeiras, fóronse axeitando pequenos reinos protexidos por ” Inglaterra “, entre os cales fálase de ” Adén “, onde imos chegar en curto tempo, Dios o queira.

A bisbarra máis vizosa da comarca é o ” Yemén ” e, por ista orixe, é coñecida polo nome de ” Arabia Feliz “.

Son cidades afamadas en a ” Arabia “, ” La Meca “, poboación onde naceu ” Mahoma ” e que os árabes teñen por cidade inviolábel. Hoxe en día recebe numereiras peregrinacións de milleiros de islamitas, que chegan de tódalas afastadas bisbarras de ” Arabia ” e de outros paises de ” Asia ” e ” África ” para facer vista na ” Al-Ka’nah Al-Musharrafah ” gran fano que contén a afamada pedra negra. ” Medina ” é tamén nomeada por ter o sepulcro de ” Mahoma “.

Nos oasis que se atopan no deserto, ou nas pradeiras que medran n’outros paraxes menos enxoitos, pacen dromedarios, cabalos, carneiros e cabras, que constitúen a principal riqueza d’iste país.

Calcuta.- Benarés.- Costumes Indias

O ” Ganges ” o embocar no mar, da xeito a un delta atravesado por varios brazos, que son outros tantos ríos, o treito naútico é o chamado ” Hugli “, e nas súas ribeiras érguese a maior cidade da ” India “: ” Calcuta “.

O pasar polo seu labirinto das súas dársenas, entre as interminábels hileiras de buques e veleiros , ninguén creera atóparse n’unha cidade do ” Asia “, se non n’un dos portos americanos ou europeos. Fanse notar as clásicas embarcións, nenbargantes, as embarcacións chinas, as chalanas indias que, xuntamente con moitos malaios, atópanse faenando na carga e descarga dos buques.

Na outra banda dos peiraos, traballa a cidade, véndose en primeiro termo fastuosos locáis. Con toda seguridade atopámonos n’unha gran metrópole, pois o ánimo e o movemento de todo tipo de carruaxes, son verdadeiramente fastuosos, ¡ Eu, que creera ver tan só unha poboación envellecida, inconfortábel e o mesmo tempo chamativa !.

Como o veleriro manteráse tres díaas eiquí, baixamos a terra, e facemos a finalidade de xantar n’un restoran. Metímonos n’un inglés moi ben establecido e ornado, e logo saímos dispostos a visitar a cidade.

Atravesamos algunhas rúas de aspeito plenamente europeo, e logo metímonos en bisbarras que con xa máis d’un gueto, pois mostran unha natureza propia da india. Chámame a curiosidade que camiñan ceibes por elas vacas e outros animáis, e ísto indistintamente polas beirarúas ou a calzadas. O inquiri a cousa, ¡ dinme que isos animáis se teñen en consideración como inviolábel e que por elo se lles ten tanto respeito e consideración !.

É hoxe día de festa e vexo que os indúes puxeron ropaxes e traxes de cores moi variados. O continente d’ístes homes e maxestuoso, e todo elo explica a perfección que as cerimonias sexan eiquí festexadas con fasto tan brilante e pomposa. Mais o luxo rebordado dos príncipes e rajás, exsaxerado con a fastuosa dos seus pazos, con os seus elefantes gornecidos de sedas e brocados, con as súas vestimentas prezadas e a súas opulentas xoias, e o luxo máis módico dos días de festexo nas cidades, non se notan ilóxicamente no conxunto onde os palleses visten con toda frugalidade e humildade. Son a apesarada concordancia con aquela opulencia en demasía das cortes da ” India “, como se o garboso desprendemento de uns poucos poidera ser influxo da laceira e das privacións de moitos.

Case tódolos indúes fuman, máis o maior vicio e o de mastigar follas d’unha pránta chamada ” Betal “.

Na ” India ” o mesmo que na ” Indo-China “, abondan os tigres e tamén as serpes. Os elefantes comezan a rarear dabondo, e, en estado de liberdade, só se lles atopa n’algúns montes máis baixos do macizo do ” Himalaya “. O capón real é eiquí moi corrente, o cal se atribue por ser ista ave orixinaria do país.

É chamativo o caso dos enfeitizadores de serpes, que rumban as súas habelencias ou enganos nas rúas e prazas das cidades, diante de numereiros circos de público, como tamén o dos ” Fakires “, homes que que suxeitan a un axuno duradeiro e a outras prácticas especiáis, facendo cousas tan fastuósas e insospeitábels como atravesarse as carnes do corpo con agullas sen facerse sangue, camiñar con os pés espídos sobor de afiados coitelos, sen ferirse, e a máis deixarse soterrar por un espazo de tempo de horas ou d’un día, ficando como letárxico, e espertando logo para volver a vida normal. Se non fora que moitos médicos lexitiman a autenticidade dos feitos, con falla de todo calote, fora cousa de negar que semellantes feitos fosen posíbels; tan extranos e sobrehumans semellanmes.

Aproveitando o día maxestuoso o segundo, a nosa estancia en ” Calcuta “, tomámola decisión de ir de paseo a ” Benarés( Varanasi )” a cidade inviolábel da ” India “. A viaxe é algo longo, pero os ferrocarriles están moi ben, hai moitas liñas e todas avitualladas de materiáis confortábels.

Os aspeitos de ” Benarés ” e de maior interés que o de ” Calcuta “. A cidade e moito máis pequena, mais pódense atopar n’ela velísimos fanos con altos e esveltos minaretes, luxosas pagolas, rúas onde cirulan un trasego de pelegríns chegados das máis lonxanas rexións da ” India ” e unhas marxés do ” Ganges ” recheos de postos de venda e fanos. N’iste río, cuxas augas son consideradas sagradas, acollen unha bañadura de limpeza milleiros de pelegrins chegados a ” Benarés ” de tódolos puntos da ” India “.

É eiquí onde móstrase en tódalas bandas a puxante incógnita do espírito estrano d’iste pobo, que tan diferente se mostra con a listaxe a tódolos restantes pobos da terra.

As loitas relixiósas mostran eiquí un carraxe descoñecido por nos. Musulmáns e indúes senten moitísimo desapego entre eles, é tal, que o seu odio mutuo é moito maior do que sinten cara ” Inglaterra “, a súa domeante. D’iste xeito aclarease que un gran pobo, como é a ” India “, con maís de 250 millóns de persoas, teña que manterse subxugaddo por unha minoría curta de europeos, xa que non superan moito os 150,000, os que se atopan n’iste país que é a ” India “, concibidos n’eles os tropéis ingleses das gornicións.

Amáis da relixión, divide en profundidadde a os indúes o motivo das castas, varias son istas, mais hai dúas que domean: os indúes, que son os que poboan as chairas do ” Ganges “, e os ” Brahmin ” que viven no ” Draviras ” ou banda sur. Os primeiros pertencen a casta branca e profexan o tadicionalismo, o mesmo tempo que os ” Draviras ” teñen a cor moi escura e morena e son budistas. As linguas faladas na ” India ” son tamén numereiras.

Moito me gostaría coñecer ” Bombay “, a gran cidade do sur do indostán na ribeira do mar de ” Omán “.

Penso que é unha cidade de gran poboación, mais vive moi superpoboada e pouco hixiénica, o cal da por froito que seña unhas das cidades do mundo onde se rexistra maior mortaldade. Mais non poderemos ir a ” Bombay “, como tampouco a ” Delhi “, a vella capiital, onde pódese abraiar velísimas xoias arquitectónicas, nin a ” Elefanta “, a dos fanos escarvados na rocha viva, nin a ” Agra “, onde se atopa o afamado ” Taj-Majal ” estimado un dos edificios máis fermosos do mundo.

-Non conta.- levo xa da ” India ” unha impresión que manterase en mín toda a miña vida. E por outra banda, ainda cando góstame moito ver novas terras, belos edificios, grandes cidades ou estampas pintorescas, é certo tamén que comezo xa a votar moito en falta a nai e a miña irmanciña, e sinto o mesmo tempo – ¿ Por qué non dicilo con sinceridade ?.- unha gran morriña para ver de novo as cousas de ” Galicia ” .

Camiño da India

Namesntres o veleiro vai adiantando polo ” Golfo de Bengala “, vótolle unha ollada o meu atlas e as narracións que fan sinal a ” India “. Vexo no mapa o feitío triangular que aflixe iste país, e vexo que atópase abeirado por montes, menos nas dúas zonas de terras chairas, atópadas correspondentemente, no este e oeste, e que son os furados por onde encontran paso cara o mar os dous grandes ríos ” Yndo ” e ” Ganges”.

Polo norte do país exténdese unha barreira case infranqueábel de montes, dando xeito o gran entrepano do ” Himalaya “, no cal érguense os catro bicos de maior altura do mundo, entre eles ” Gauritankar “, e no norte ” Everest “, o cal ergue o seu cume ata 8,840 metros sobor do nivel do mar.

A banda central da ” India ” atópase atravesada, de oeste a este, por outra cordal que se chama ” Vindya “, e percorre ista zona o río ” Narbeda “, o cal separa o país en dúas grandes rexións; a norte, ou ” Indostán ” e a sur ou ” Decán ” .

O ” Indostán ” conta con a rexión brava do “Ganges “: mais ten tamén amplas zonas sécuras e case desértas. O ” Decán “, en conxunto, é zona máis ben montuosa e menos vizosa. Mais ten unha rexión chamada ” Golconda “, na cal floreou a capital d’un gran reino, polas riquezas que se acadaban dos seus xacementos de pedras prezadas.

Dime o camareiro chinés, que tan afabelmente resposta as miñas inquiras, que o calor na ” India ” , é moi sufocante e as choivas, moi abondosas en certos meses.

A maior parte da poboación da ” India ” viven do cultivo das arroceiras, da triga e de outros cereáis: n’istas labouras lles axudan os elefantes desbravados, cuxa forza fastuosa fan uso de xeito senellante a como os agroeiros de ” España ” fan uso do bois e mulas.

A ” India “, como a ” China “, é un país de moita antigüidade, posto que a súa historia, chega ata uns 2,000 anos antergos a J.C.. A primeira toma da que se ten novas, é a dos ” Arios “, que metéronse na ” India ” polos montes do noroeste; logo que istes invasores tomaran en propiedade o país, subxugaron a os indíxenas como escravos. Tal semella ser a orixe das castas que foise mantendo na ” India “; os vincidos deron xeito a derradeira casta, a máis desprezábel, e non poideran, os que pertencían a ela, que foran case todos os indios, ter linaxe nin esposarse con xentes de outras castas, tidas por superiores. Con excepción, rexeitáronse os pais e sabidos d’ista casta chamada dos ” Brahmanes “.

Os invasores ” Arios ” erixíronse con peferencia nos váles do ” Ganges ” e do ” Yndo ” ; con seguridade por ser istes os lugares máis vizosos do país.

Depauperados os ” Arios “, invadiron logo o país, os persas primeiro, e os gregos logo, ainda que ámbalas dúas invasións no pasaron de tomar só unha parte dos ” Yndos-Tán “. Para diminuir o perigo de novas invasións, formouse no centro do país un forte estado baixo o poder d’un gran emperador chamado ” Asoka “, e íste fixo frorecer con notabilidade a civilización india.

Por aquél entón foi espallándose o ” Budismo ” ou relixión de ” Buda ” que foi unha mudanza do ” Brahamanismo “. O mesmo unha que outra decontan aínda en nosos días domeando na ” India “.

Aló polo ano 1,000, un exército de mahometanos, axeitado por tropéis turcas do ” Afganistán ” conquistou a ” India ” con fixeza na banda norte. Foi secesionado o país en varios reinos, dos cáles apodeiráronse varios príncipes mahometanos, e os indios ficaron novamente subxgados. Na metade do século XVI, sufríu a ” India ” outra Invasión de tropéis mongólas, baixo o control d’ún caudillo ” Raler “, cuxo neto chegou a ser un dos máis poderosos monarcas que xamáis se veu.

O desenrrolarse en ” Europa ” a costume as viaxes e decobrementos, algúns europeos comezaron a visitar a ” India “: e semellantes cousas de benaventuranza viron eiquí que, o retornar a ” Europa “, facíanse linguas do luxo asiático da corte do ” Gran Mongol “, cuxa fermosa capital é ” Delhi “.

Aquela forza e fulgor non foi duradeira, e a ” India ” rematou dividíndose en numereiros pequenos reinos. Entón os ingleses pediron e obtiveron d’un dos reiezuelos indios licenza para aveciñar produccións comerciáis en ” Calcuta “, ” Madrás ” e ” Jorata “. Foi ísta a orixe da chamada ” Compañía de la Indias ” que centralizou, por moitos anos, todo o comerzo de ” Inglaterra ” e ” Holanda ” con iste país.

” España ” tivo tamén, por algún tempo, un pequeno territorio eiquí, o cal contaba inclusive a cidade de ” Bombay “, elo foi en débeda a que tal territorio pertencía a ” Portugal “, e, o xuntarse iste país a ” España “, ” Felipe II ” foi señor d’aquela pequena colonia índica, a cal recobrou ” Portugal ” cando se voltaron a afastar.

O desenrrolarse en ” Europa ” os afáns por colonizar a ” India “, xurde unha guerra entre ” Francia ” e ” Inglaterra ” sendo o fin os franceses desbaratados. Entón un príncipe cru da ” India ” , o chamado ” Nabab de Carmatic “, para vingarse dos ingleses, fixo preso a 150 d’ístes e os pechou nun alxube de ” Calcuta “; as dimensións do alxube foron tan pequenas e a aeración tan parca, que aqueles malpocados morreron envelenados polo anhídrido carbónico do súa propia cautividade. Iste feito indignou, como foi de agardar, a ” Inglaterra “, e ísta mandou tropéis o mando de ” Clive “, que xa con anterrioridade discerniu pelexando na ” India “, o cal penou aquel feito sometendo os principáis reis indios.

En 1857 prodúxose na ” India ” un levantamento xeral contra ” Inglaterra “; mais, ista conseguiu sufocar aquel movemento, e o goberno inglés, aproveitando aquela situación, dirimiu o outorgamento que tiña feita a ” Compañía de las Indias ” e outorgoulle a raiña ” Victoria ” a misión de governar sobre iste país como soberana. En 1876 a raiña de ” Inglaterra ” recibiu a tituaridade de ” Emperatriz de la India “, titularidade que dende entón ven facendo alarde os reises de ” Inglaterra “.

A avoiña quixo contarme un conto indio, cousa que lle agradezo moito, pois as súas narracións son sempre para mín de moito interese.

Unha vez – Da comezo – encarreirándose un indixente agroeiro a praza de abastos, apeado n’un guindastre tirado por un burro, levando trás d’él, e anoada a unha corda, unha godalla. O viron partir tres garduños e decidiron furtarlle; un furtarialle a godalla, outro o burro e o terceiro foi tan afouto, que pensou en furtarlle o tabardo sen que él fixera contra algunha.

O primeiro garduño segiu o agroeiro no seu camiño e, sen que íste se dera de conta, cortou a corda que suxeitaba a godalla e colocou na cola do burro o campanil que a cabra levaba pendente do pescozo. O agroeiro, ata pasar un cacho de tempo, non se deu de conta que lle roubaran a cabra.

Volvéndo a mirada cara atrás case de inmediato para cachar o afouto garduño, e a pouco atópouse no cmiño con o segundo garduño, a quén inquiriu se vira un home que levaba unha cabra.

-Si – respondeulle íste – por ahí pasou fai un anaco, mais tomou por ista fraga tan mesta. Se queres seguilo, podes deixar eiquí o burro e eu a gardarei.

O fiado agroeiro conviño o trato mostrando agradecemento, e logo de percorrer aquela fraga volveu xadeante o camiño e non atopou nin o gardador, nin o burro.

Anoxado e temendo fora vítima d’un novo furto, volve a cara a súa casa, cando oiu, xunto a un goio, gallamouto doentes. Achegouse alí para ver que laiaba con gran dor.

-¡ Probe de mín ! – dicía . Caume un tesouro cheo de pedras prezadas n’iste goio, e non poido baixar a recollelo porque estou tullido e non sei nadar. É unha mágoa que por non poder baixar teña que perder semellante tesouro. Eu daria boa parte d’el a quén baixara a buscalo.

O crédulo agroeiro non dubidou. Razoando na recompensa que recebería, sacouse o tabardo e descendeu o goio.

En van procurou o tesouro perdido, e , cando resolveu sair de alí, veu con asomo que o tullido se desvanecera, e con él o tabardo tamén.

E o probe agroeiro tornou a casa moi apesarado, e laiando a súa concesiva credulidade, e a demasía maldade dos homes.

Indo-China e Siam. As grandes cazarías

Metímonos ista mañán no peirao de ” Singapur ” o sur da ” Península de Malaca ” e no acceso do estreito do mesmo nome. Ista cidade é a capital da ” Indo-China ” inglesa, e é un porto expédito de moita actividade.

Dinme que na ” Indo-China “, que é a grande península do sur de ” Asia “, xemelga da ” India ” atópanse mestas fragas, nas cales viven ainda elefantes salvaxes. Abondan tamén os tigres e panteiras, e é corrente n’istas rexións virxes da ” Indo-China “, onde se ordean as mostras e atraentes cazarías d’istas bestas.

A os elefantes, se lles arrodean en plea xungla, axeitando os cazadores e oxeadores como un gran circo: numereiros indíxenas axeitan n’el, e van abatanado toda clase de apeiros de percusión. Os infelices dos animáis, dinate de semellante algarada, axótanse e fuxen do cruel son; d’iste xeito son dirixidos ata lugares onde se érguen fortes palizadas, e seguindo por istas, que dan xeito a súa pena xa presos, chegan a unha praza central onde son subxugados por outros elefantes desbravados e por persoas adicadas a súa doma.

Os tigres son cazados con axuda de elefantes desbravados, sobor dos seus lombos, e agochados n’uns muñicos de vimbio ou de madeira, poñense os cazadores. O convoi ingresa na mesta xungla, e o tigre, o verse descoberto, ou fuxe si pode, a agocharse baixo os altos esfréxares, ou chantase os seus perseguedores.

Os cazadores teñen a obriga de ter moito sangue xélido e andar na procura de non errar o tiro da súa escopeta: pois se tal fan, o tigre irado bótase o elefante que atopa máis achegado a él, chouta para se aferrar o muñico na cal atópanse os cazadores e ístos moitas veces non acadan ficar ceibes das gadoupas temíbels da besta.

A medio camiño entre a ” Indo-China ” inglesa e francesa atópase o reino de ” Siam “, o cal ten unha estensión case semella a de ” España “, mais en poboación é só a metade da mesma. A rexión ribeireña o mar e o val interior do río ” Menari ” son as zonas máis vizosas. A súa capital ” Bangkok “, atopada na embocadura do río ” Menari “; conta con unha poboación que pode chegar o millón de poboadores.

Con pai e a avoiña baixaramos a terra en ” Singapur “. Os peiraos son unha mostra chamativa de xentes de tódalas clases e de tódolos países. N’un autocarro, víramos con presteza a cidade, que me pareceu en xeral desleixada dabondo no que se refira a hixiene e aliño.

Xunto o peirao, e n’unha rúa que do centro d’istes saen, érgense moitos edificios europeos; logo vensen xa as semellantes ciborios dos monumentos indúes e as casas perden en pesadumbre, axeitándose a os chinese e filipinos.

Tornamos a bordo e, a o pouco, o veleriro remata as súas operacións de estiba, e volve a facerse o mar.

Atravesaremos agora o estreito de ” Malaca “, que afasta a ” India ” inglesa da illa de ” Sumatra ” e colleremos logo, Dios o queira, no “Océano Índico ” tomando o roteiro cara ” Calenta ” n’unha cidade ficará noso veleiro dous días e medio, tempo que aproveitaremos nos para ver a cidade e achegarnos ata ” Benarés “.

Notas sobre China e Siberia

As vías principáis de comunicación en ” China ” son as fluviáis : a banda náutica dos ríos acádase moi terra adentro, contan con numereiras canles, sendo o maior de todos o chamado ” Gran Canal “, que ten unha lonxitude de 2,700 kilómetros e pon en comunicación ” Pekín ” e ” Cantón “

A ocupación principal dos chineses é o agro: os seus parados de labranza semellan xadines, e como a cachaza do chinés é fastuosa. Labran ata os lugares máis pequenos ou inantinxíbels. As colleitas de maior importancia d’iste país son as dos cereáis, as arroceiras, o té, o cotón, a serda, o opio da papoula e o índigo. En riqueza mineráis é incalculábel a fonte de recursos con que conta ” China “, carbón, maioritariamente. Mais todas istas riqueza atópanse case sen explotar.

Por mor a súa gran poboación, xa a súa presente penuria, ” China ” é un país de moita migración.

En ” Asia ” e na ribeira americana do ” Pacífico ” atópanse chineses por tódalas bandas: ista fartura de fillos do ” Celeste Imperio ” obrigou algúns estados, ” Norte América ” facendo incapé, a tomar en conta moi radicáis para previr a chegada de máis poboación chinesa. A orixe d’istas medidas tense que supor xerada pola loita que o chinés presenta a o home branco en tódolos traballos. A maior rendemento, porque non esgota endexamáis; é máis apracíbel, cobra menores xornales, e semella afábel como pouco. Ben que istas derradeira cualidade se cadra é só una traza oca, porque o chinés, baixo una face apracible e xélida, agocha en moitas ocasións a treboada que ruxe na fonda do seu corazón.

É de saber a costume que prevaleceu en ” China “, por moitos séculos, o avialdo do idóneo na beleza feminina en ter moi mermados os pés. Para acadar ista suposta mellora nas súas fillas, os país as obrigaban, xa de moi cativas a levar os pés fortemente cunha vendaxe para sortear o seu normal desenrrolo. Pode supoñerse o padecementos os que estaban condeadas as pequenas e tamén as rapazas, pois istas derradeiras deberan levas uns zapatiños xuntísimos para que os pés non creceran de maís. Hoxe en día, ista costume vaise perdendo con prontitude.

A que se mantén ainda é a de deixarse medrar unha trinca nos homes. As novas correntes de civilización que, de algúns anos cara eiquí, advírtense tanto en ” China “, como, non puideron resolver a os chineses a que inmolen as súas trenzas.

” China ” ten cidades moi poboadas: ” Pekín “, ata fai uns 25 anos, foi a cidade de maior extensión do planeta. non é extrano, pois os fogares chineses son baixos; e se ” Madrid “, poñamos un exemplo, tivese os seus edificios todos de pranta baixa, a área que entón tomaría fora catro ou cinco veces a que ten agora. ” Pekín ” con a súa poboación de máis de un millón de poboadores, ten unha extensión inxente. Conta con unha rúa, que remata fronte o pazo imperial, a cal atravesa a ” Ciudad Tátara ” e deconta cruzando a cidade chinesa, n’unha lonxitude de moitos kilómetros.

” Nanking “, cuxo nome quere dicer a ” Corte del Sur “, é unha gran cidade éguida nas ribeiras do ” Yang-Tsé Kiang “. É a capital literaria, e n’ela pasan os exámens os que desexan levar cargos públicos. Teñen unha fastuoso roque de terracota. Hoxe desfeita por cachos.

” Hong-Kong ” é o gran peirao anglosaxón da ” China “; o conforman unha illa posta na embocadura do río ” Si-Kiang “, o río de poñente.

” Cantón ” que en chinés ten o significado de ” Ciudad Ideál “, ten a chamativa vista de numereiras casas sobor de chalanas vellas. O problema da morada fíxose complexa para aquelas xentes pobres e apearon os seus fráxiles fogares sobor dos capacetes húmidos dos xuncos inservíbels.

” Hang-Chen ” é tamén cidade, con un millón de poboadores, atopada no moi lonxe de ” Shang-Hai “.

Nas ribeiras chinesas os europeos posuían varios dominios: amáis de ” Hong-Kong “, que comentei, pertence a os anglosaxóns, atópase a cidade de ” Macao “, que pertencen a ” Portugal “. N’ista cidade o afamado poeta potuxés ” Luís de Camoes ” compuxo o seu gran poema ” Los Lusíadas “. ” Francia ” posúe na ribeira, o territorio de ” Kuang-Chen “, que ten un millón de kilómetros cadrados, con unha poboación de preto de 200,000 poboadores.

Máis o norte que ” China ” atópase ” Siberia “, o país silencioso e apesarado que sofre as severidades de invernos inacabábels, desfrutando de curtos veráns. Namentres os primeiros, unha mesta cobertura de xelo e sóe manterse n’un silenzo de morte, as inxentes chairas siberianas. Con a chegada da primaveira, comezan derreter as neves e entón as augas enchen as terras en colosáis extensións, porque os ríos non poiden levar tantos caudáis o mar e teamén porque as súas embocaduras, atópadas máis o norte, fican xeadas.

No verán, curto e seco, o sol quenta a terra, e os cereáis xeminan, medran e madurecen axiña, como se permitiran que logo de agosto ven outra vez sobor do país un fuxidío outono para afundirse a naturaza novamente no coxilar xeado d’un inverno longísimo de sete u oito meses.

Os chineses sinalan con intensidade no corazón dos nenos o amor filial. Para tomar un exemplo d’elo, meu avoiño contoume dous pequenos contos.

Os pais de " Wu-Mang " - díxome - que é fermoso neno de nove anos, obrigado a ir sempre sen calzas por que sonche tan pobres seus pais que non poden mercarlle zapas, teñen que traballar moito para poder xantar.
Isto o sabe o pequeno, e cada día, cando seus pais durmen xa, " Wu-Mang " escorrégase en silencio do seu leito e vai o habitáculo do seus pais. Unha vez alí, ponse xunto a cama dos mesmos, con a finalizade de que os  cínifes lle tanxen a él e deixen de tanxer os seu pais. D'iste xeito, sacrificase él, e acouga, os seu pais das tanxeduras dos cínifes e de non poder durmir.
" Yen ", cando foi pequeno, foi o gozo dos seus pais, e lles aledaba sempre con os seus xogos e das viveza do neno, porque íste foi un xoven. Mais " Yen ", que o entendía, decontaba os seus xogos e risadas. 
Pasaron máis anos. " Yen " volveuse un home chegado e seus pais uns velliños apesarados: máis a ístes non lles faltaba ainda o coidado do fillo, nin os seus xogos, nin as súas risadas.
" Yen " é vello xa, e seus pais atópanse tan esgotados que non poden valer, nin camiñar. Mais  " Yen ", para facer máis levadeira e menos apesarada a lonxeba vellez dos mesmos, deconta xogando como un neno pequeno, e lles da ledicia con as súas risadas, súas grazas, e súas ocorrencias.